Η ΕΛΑΤΗ Αρκαδίας
Η Ελάτη είναι ένα πανέμορφο χωριό της Αρκαδίας “φυτρωμένο” μέσα στο δάσος του Μαινάλου. Αυτό το αποτυπώνει και η προηγούμενη ονομασία του “ΓΑΡΖΕΝΙΚΟ” που σημαίνει “χωριό μέσα στο δάσος”. Οι λιγοστοί κάτοικοι το χειμώνα, (τους καλοκαιρινούς μήνες κυριαρχούν στην πλατεία οι φωνές των παιδιών και των γονιών τους που επιστρέφουν στις ρίζες τους) διατηρούν τα καλντερίμια του χωριού πεντακάθαρα ενώ ο Πολιτιστικός Σύλλογος “ΟΙ ΦΥΣΙΟΛΑΤΡΑΙ” αγωνίζεται να αναδείξει γωνιές του χθες με στοιχεία του σήμερα, όπως λ.χ. την κεντρική βρύση του χωριού, το πρώτο σχολείο που το έχει μετατρέψει σε Πολιτιστικό Κέντρο κ.ά.
Στην είσοδο του χωριού (ερχόμενος από τη Βυτίνα) στ’ αριστερά, δεσπόζει το εργαστήρι του ξυλογλύπτη Χρήστου Σιμόπουλου, ο οποίος με τη δεξιοτεχνία του δημιουργού μετατρέπει τα φυσικά στοιχεία, που επίπονα βρίσκει ψάχνοντας στο περιβάλλον του Μαινάλου, σε καλλιτεχνικές δημιουργίες, δίνοντας αισθητική σε ρίζες, καμένα δένδρα, κορμούς δένδρων, κ.ά.
Δεξιά και απέναντι από το εργαστήρι στην πλαγιά του βουνού το πανέμορφο “ΣΑΛΕ ΕΛΑΤΗΣ”.
Σ’ αυτό κυριαρχούν η ντόπια πέτρα και το ξύλο δένοντας αρμονικά το τοπίο με τα κτίρια. Τα έλατα, κλωνάρια των οποίων φθάνουν μέχρι τα μπαλκόνια του, πνίγουν τους όγκους των κτιρίων ενώ τα χαϊδεύεις βγαίνοντας σ’ οποιοδήποτε μπαλκόνι του κεντρικού ξενοδοχείου για να θαυμάσεις τον ορίζοντα και να αναπνεύσεις το οξυγόνο του βουνού.
Σαλέ με σύγχρονες ανέσεις, απολαμβάνεις τη φιλοξενία του ιδιοκτήτη Μιχάλη Παπαβασιλείου, ο οποίος δημιούργησε στη δεκαετία του 1990 το στολίδι όχι μόνο της Ελάτης, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, προβλέποντας πρώτος την ανάπτυξη της Γορτυνίας.
Με ορμητήριο το ΣΑΛΕ, μπορείς να απολαύσεις μικρές διαδρομές στ’ αχνάρια των Κολοκοτρωναίων (Λιμποβίσι), στην ένδοξη Δημητσάνα, στα ξακουστά Λαγκάδια και φυσικά σε όλα τα χωριά της Γορτυνίας, με δεσπόζουσα θέση την όμορφη Βυτίνα.
Προχωρώντας προς το χωριό αντικρίζουμε την κεντρική Εκκλησία αφιερωμένη στην “Κοίμηση της Θεοτόκου” χτισμένη με πελεκητή πέτρα από τη θέση της οποίας απολαμβάνεις όλα τα σπίτια του χωριού και αναπολείς τις μέρες που το χωριό έσφυζε από ζωή όταν οι χριστιανοί ερχόντουσαν από τα μονοπάτια στην εκκλησιά τους να ακούσουν τον Παπα-Θοδωρή, τον παπά τους.
Περιδιαβαίνοντας τα καλντερίμια διαπιστώνεις τις γειτονιές (μαχαλάδες) που η σοφία των παλαιότερων έφτιαχνε τα “οικοδομικά τετράγωνα”.
Σπίτια το πολύ τριώροφα, ώστε να αξιοποιήσουν το ανάγλυφο της περιοχής, διαπιστώνεις ότι υπήρχε μέριμνα και για τα ζώα που ήταν τα “εργαλεία” για τα χωράφια και τα αλώνια τους, τα οποία κρατούσαν κοντά τους και τα φρόντιζαν όπως τις οικογένειές τους.
Το “ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ”, η ταβέρνα του χωριού, του Λεωνίδα, σε προσκαλεί από τη μοναδική της θέση να απολαύσεις αρκαδικές γεύσεις έχοντας μπροστά σου ένα κομμάτι από τον ορεινό όγκο του Μαινάλου.
Στην ΕΛΑΤΗ βρίσκεις τις φυσικές σου διαστάσεις, ενώ είναι γνωστή η παραφρασμένη ρήση : “όποιος στην Ελάτη δεν περπάτησε, τη νύχτα με φεγγάρι και το πρωί με τη δροσιά, τον κόσμο δεν εχάρη”.
Ίσως κάποιος σκεφθεί ότι υπερβάλλουμε για την ομορφιά του τοπίου.
Όμως θα μας επιτρέψετε να τονίσουμε ότι, απλώς σας προσκαλούμε να φθάσετε μέχρι την ΕΛΑΤΗ, να γνωρίσετε τα “στέκια” της και να ταξιδέψετε στις γύρω περιοχές και στους δρόμους του βουνού, ξεκινώντας (2 χλμ. από το Χωριό) από το ξωκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής στη θέση “Παλιοχώρι”, όπου με σεβασμό στο περιβάλλον και στις παραδόσεις ο Ναΐσκος στολίζει με την παρουσία του σε ρυθμό σταυρεπίστεγου (ο ρυθμός αυτός βρίσκεται συνήθως μόνο στους ναούς ή ξωκλήσια της Γορτυνίας) ναού που περιμένει τον επισκέπτη - οδοιπόρο να του δώσει τη χάρη του, ώστε με έμπνευση να συνεχίσει το ταξίδι του.
Ελάτη
“όνομα και πράγμα”, θα λέγαμε, αφού είναι πνιγμένη στο έλατο! Βρίσκεται μέσα στο δάσος του Δυτικού Μαινάλου σε υψόμετρο 1.200 μ. Παλαιότερα ήταν γνωστή και ως Δίρρεμα και πιο παλιά Γαρζενίκο.
Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κατεργασία του ξύλου του ελατοδάσους και με τη γεωργία. Από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά ελάχιστοι κάτοικοι μένουν στο χωριό, εξαιτίας της εσωτερικής μετανάστευσης.
Σήμερα έχει πια ελάχιστους κατοίκους ειδικά το χειμώνα.
Τα τελευταία 20 χρόνια, παρόλα αυτά, υπάρχει ενδιαφέρον για τη συντήρηση των σπιτιών από μόνιμους κατοίκους και μη, και παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον για δημιουργία παραθεριστικών κατοικιών.
Το δάσος του Μαινάλου αποτελείται από περίπου 200.000 στρέμματα ελατοδάσους, από τα οποία τα 60.000 βρίσκονται στο Δημοτικό Διαμέρισμα της Βυτίνας. Η οικονομία του χωριού συνδέεται άμεσα με το ελατοδάσος του Μαινάλου, αναβάθμιση και προστασία που αντανακλά αυτόματα και στον οικισμό.
Το παλιό εργοστάσιο ξυλείας παραχωρήθηκε από το Δασικό Συνεταιρισμό Ελάτης σε ιδιώτη, αναπαλαιώθηκε και λειτουργεί σαν “εργαστήριο ξυλογλυπτικής και ειδικών κατασκευών από ξύλο”.
Η Ελάτη είναι ένα πολύ μικρό χωριό στο δρόμο «Τρίπολη – Λαγκάδια», αριστερά, μετά τη Βυτίνα και μετά το Πυργάκι. Εδώ, τα νερά, χειμώνα καλοκαίρι, είναι άφθονα και πάντα πηγαία· πηγάζουν από τα σωθικά του Μαινάλου γι’ αυτό κι είναι κρ(ύ)ούσταλα!
Προσφέρεται, η Ελάτη, για χειμερινό τουρισμό αλλά και για ολόδροσες διακοπές ξεγνοιασιάς το καλοκαίρι!
Αυτό που έμεινε μέχρι τις μέρες μας και συνέχισε να συνδέει το παλιό χωριό, με το χωριό μας, τη σημερινή Ελάτη, είναι το εκκλησάκι στα ερείπια του οποίου θεμελιώθηκε το 2000 ο Ναΐσκος της Ζωοδόχου Πηγής. Από εκεί, μπορείς να βαδίσεις μέσα στο δάσος και να φθάσεις στο Χρυσοβίτσι!
Δίπλα από την Ελάτη, είναι το άλλο μικρό χωριό, το Πυργάκι και πιο κάτω το Μεθύδριο από το οποίο υδρεύεται η Τρίπολη αλλά και αρκετά άλλα Δημοτικά Διαμερίσματα της Μαντινείας… Το Μεθύδριο ήταν αρχαία μικρή πόλη, ανέκαθεν, φίλη των Σπαρτιατών… Κάτι απομεινάρια τειχών, ενδιάμεσα στο Μεθύδριο και στο Πυργάκι, δείχνουν την ιστορικότητα της περιοχής…
Όπως είπαμε, άφθονα είναι τα νερά εδώ… Χαρακτηριστική είναι η πηγή (βρύση) Εφτακαρβελού, ή Φτάψωμα στον παραπάνω ξεχασμένο οικισμό, “Εφτά Ψωμιά”, από τον χωρικό που κάθισε κι έφαγε εφτά ψωμιά πίνοντας νερό (η παράδοση το λέει για να καταδειχθεί η χωνευτική ιδιότητα του νερού της) ή προέρχεται ίσως από την ύπαρξη “εφτά φούρνων” που τροφοδοτούσαν περαστικά από εδώ στρατεύματα !
Σε Ελληνικό έγγραφο του 1699 που περιέχει τις υποχρεώσεις των χωριών για τη συντήρηση των Βενετών Δραγόνων στην περιφέρεια της Καρύταινας (σημερινό Δήμο Γορτυνίας), αναφέρεται μαζί με το Γαρζενίκο (Ελάτη) να έχουν 28 σπίτια τα οποία συντηρούν 2 Δραγόνους.
Οι δύο παράλληλες καμάρες είναι νέες… και σηματοδοτούν την Κεντρική βρύση του χωριού. Θα προτρέπαμε τον επισκέπτη, να πραγματοποιήσει χειμερινό τουρισμό και να επισκεφθεί την Ελάτη… Θα νιώσει όπως ένιωθαν κι οι Αρχαίοι, δηλ. μια γαλήνη και μια ηρεμία ως να ζεις μακριά απ’ τον κόσμο και μέσα στη φύση, μαζί με τα πουλιά και τα γάργαρα νερά, τα αιωνόβια πλατάνια κι έλατα, τα γεμάτα μελά για τη θρεπτική τροφή των αιγοπροβάτων… Τα ελάχιστα σπίτια είναι διάσπαρτα και κρυμμένα στο πράσινο…
Αξίζει να φθάσει κανείς εκεί και να παραμείνει κάποιες μέρες…
Σχετική προτροπή κάνει ο συμπατριώτης μας κ. θ. Παπαχατζής με το ποίημά του,
“Στην ΕΛΑΤΗ”  |
